Crowdfunding een vies woord bij een uitvaart?

Je leest het zo nu en dan, meestal in heel voorzichtige bewoordingen en met veel vooraf gemaakte excuses. Want het kán natuurlijk niet…Wat? Nou, heel plat gezegd: geld vragen om zoiets groots en verdrietigs te organiseren als een afscheid van iemand waar je heel veel van houdt. Nee, dat is te gek voor woorden, dat doé je toch niet! Niet??? Ik zeg – recalcitrant misschien – waarom dan wel niet? Uit een soort schaamte of misplaatste trots? Allemaal ‘schaduwen’ van ons ego vind ik, en daar wordt het hart over het algemeen niet beter van. Soms is het beter over het ego heen te stappen denk ik dan maar.

Nog niet zo lang geleden liep ik zomaar op een zondagmorgen in Utrecht waar ik met manlief onze kinderen en aanhang zou ontmoeten voor een lunch. Opgetogen omdat we ‘dit zomaar konden doen’, want meestal gooit mijn agenda roet in het eten, in dit geval de lunch dus. Lopende over de grachten wist ik toen de telefoon ging, dat we wellicht toch nog moesten omdraaien.“Olivier leeft niet meer” is wat ik een gebroken moederstem hoor zeggen,“hij is niet meer wakker geworden, en toen dacht ik dat ik jou maar moest bellen…”

Ruim twee jaar nadat zij – na een lange periode van mantelzorg – afscheid nam van haar geliefde Bert verliest zij nu haar zoon Olivier. Zomaar na een etentje thuis in slaap gevallen en niet meer wakker geworden. Ik kom binnen en voel een enorme ‘lading’ emoties bij alle mensen die – druk en wezenloos tegelijk –  in- en uitlopen. Ik vraag of ik Olivier mag zien. Hij ligt mooi te zijn op hetzelfde bed als zijn vader destijds. Ik kijk naar zijn gezicht en denk een bepaalde rust te zien, of hoop ik dat? Nog geen 40 jaar en wetende dat iemand niet langer dan een paar fracties van tijdseenheden rust vond in dit leven …dan gun je iemand toch in ieder geval rust ná dat soms zo moeilijk te leven leven….

Ik loop terug naar de woonkamer en zie een moeder in een enorme rollercoaster van emoties. Alleen te begrijpen door de ouder die zelf een kind overleefd heeft denk ik terwijl ik me afvraag wat ik kan doen om het afscheid van Olivier dragelijk en troostrijk te maken. Ik kan niet putten uit mijn eigen ervaring in dit geval en als ik alleen al denk aan afscheid nemen van 1 van de kinderen waarmee ik eerder om tafel zat draait mijn maag zich om. Alleen de gedachte al…. De woorden “ik begrijp wat je bedoelt” zijn hier dan net zo leeg als “je moet het een plekje geven”…Hoe dan?? Waar dan??? We gaan zitten en er ontstaat natuurlijk een plan. Ik hoor ze zeggen”hij blijft gewoon hier, in zijn ouderlijk huis en we brengen hem zo snel mogelijk naar het crematorium”. Het klinkt koud en zakelijk maar niets is minder waar, het is te groot en omvangrijk en dus moet het zo snel mogelijk weer ‘normaal’ zijn, ‘achter de rug zijn’….. En laten we eerlijk zijn, wát je ook doet het is per definitie onmogelijk om na te denken over afscheid nemen van je kind. Gelukkig is er hulp – een hele verdrietige – broer en schoonzus, veel, heel veel lieve vrienden, familie, buren en mensen van verder weg die allemaal ‘iets willen doen’…maar ja, wat kunnen zij doen voor je in dit geval?Veel, heel veel…en om eerlijk te zijn is dát waarom ik deze blog schrijf. Ik zie die bescheidenheid zo vaak – het nauwelijks kunnen ontvangen van hulp, aandacht, troost en medeleven – daar zijn wij in Nederland niet zo goed in vrees ik.

Wat je dat zoal kunt doen? Begin in eerste instantie met NIVEA. Huh? Dat blauwe blikje met witte zalf van vroeger? Nee, natuurlijk niet, we kennen hem bijna allemaal toch wel uit een ‘feel good magazine’ of een cursus ‘geweldloos communiceren’? Niet Invullen Voor Een Ander….en dát doen we lekker toch voor al die mensen die net een geliefde zijn verloren, we denken dat ‘ze’ rust nodig hebben, druk bezig zijn met de uitvaart, moe en verdrietig zijn en vooral geen behoefte hebben aan ons…Allemaal waar waarschijnlijk, maar waar hebben ‘ze’ daar dan wel behoefte aan? Dat vragen zou al een goede optie zijn en dan is het aan henzelf  om ook eerlijk te zijn en aan te geven – heel concreet – waar wel behoefte aan is. Zoals laatst het meisje van 11 jaar dat 3 dagen ervoor haar moeder verloor. Ik was met haar in haar klas aanwezig tijdens een kringgesprek …zij gaf zonder blikken of blozen antwoord op de vraag “wat heb je van ons nodig?”. Ze zei direct “een knuffel”! Hoe moeilijk kan het zijn? Heel moeilijk, dat is me wel duidelijk. We zijn allemaal bescheiden en bang om die ander te belasten. Maar ook dat is weer een invulling, als jij erg verdrietig, moe en verslagen bent dan is het voor die ander juist  heel fijn als hij of zij iets voor je kan doen. Boodschappen halen, de hond uitlaten, kinderen opvangen of avondeten voor een voordeur zetten…niets van dat alles is te veel om te doen om te helpen. Maar dan moet je wel de kans krijgen.

Olivier bleek niet verzekerd en geld was niet de drive in dit gezin. Een forse spaarrekening is er niet om aan te spreken. Dus moeten we vooral creatief zijn met de middelen die er wél zijn. En die middelen zijn vooral aanwezig in de vorm van mensen met het hart op de juiste plek. We organiseren met elkaar een bijeenkomst thuis, met simpele catering – “we drinken er eentje op hem”. De digitale uitnodiging is zo gemaakt, de foto snel gevonden en het busje van ‘toen’ rijdt ook nu weer naar het crematorium. We lenen een plank waarop we Olivier kunnen vervoeren nadat we hem samen in jute doeken gewikkeld hebben. Allemaal omdat we mensen vroegen mee te helpen en allemaal omdat we die mensen daarmee een gunst bewezen, ze konden ‘iets doen’….En ohh ja, niet onbelangrijk, natuurlijk waren ook hier kosten aan verbonden, niet zoveel als ‘normaal’ maar ‘voor niets gaat de zon op natuurlijk’. Maar ook dat losten we op…hoe? Door crowdfunding.

Wikipedia omschrijft het als volgt: ‘Crowdfunding (ook wel ‘publieksfinanciering’ genoemd) is een alternatieve wijze om een project of onderneming te financieren’. 

Natuurlijk is een afscheid geen project of onderneming maar vaak wel een grote onverwachte kostenpost die hoe dan ook betaald moet worden op het moment dat je ervoor staat. Als dat dan onverwacht is én er geen middelen zijn waarom zouden we elkaar dan ook niet in dat opzicht helpen. Voor iedereen die iets kon doen voor Olivier en zijn familie voelde het goed om een gift te kunnen doen – anoniem en naar eigen draagkracht – en er waren zoveel schouders die deze ‘last’ wilden dragen dat het ervoor zorgde dat de familie een hele grote zorg minder heeft. En daar doe je het toch voor? Dus mijn oproep aan iedereen, wees open en eerlijk, en geef mensen die om je heen staan de kans om te helpen en geef vooral aan wat je nodig hebt. Laat mensen toe om eten voor je te maken of het gras te maaien…. Bloemen zijn leuk maar als je wakker ligt van de financiën is het misschien beter om eerlijk te zijn. Als iedereen die bloemen geeft dat bedrag doneert wetende dat het jou enorm ontzorgt is dat toch geen schande?

Maak gebruik van jouw uitvaartondernemer om je te helpen hoe je dat netjes verwoordt en hoe dat georganiseerd kan worden. Daar zijn ‘wij’ voor, de tijd dat we alles alleen moesten doen is toch wel voorbij?

Tot slot van dit ietwat lange epistel nog twee dingen om over na te denken voor dat je een oordeel vormt misschien? (of om te discussie in jouw omgeving te stellen):

1. Bij een bruiloft is het hééél normaal om een envelopje op de kaart te zetten en niemand heeft het gevoel dat ie zijn eigen drankje betaalt (wat je wel doet natuurlijk). Een simpel icoontje van een envelopje verpakt hier vaak de vraag

2. In Duitsland (en niet alleen daar) is het heel gebruikelijk om een envelop mee te nemen naar een uitvaart. Ik heb al verschillende keren in Duitsland gewerkt, dan wel Duitse gasten ontvangen bij een uitvaart en zij vroegen me altijd waar de ‘bus’ voor de envelop te vinden was (die ik dus niet had omdat we dat hier niet doen);

Heb het goed samen!

Karen