Kiezen voor ‘niet behandelen’? Kiezen voor ‘kwaliteit van leven’?
Caya is een levenslustige, vrolijke alleenstaande vijftiger met volwassen betrokken kinderen en geweldige, nog hele jonge kleinkinderen. Caya is een trotse ‘super oma’ die middenin het leven staat, daar enorm van geniet en nu ongewild afscheid moet nemen van al dat moois. Hoe dan? Hoe neem je in Godsnaam afscheid van zoveel liefs om je heen? In de periode tussen nu en haar overlijden begeleid ik dit gezin in het proces van ‘goed afscheid nemen’. Dat is onder andere de invulling van ‘&Zorg’ in mijn naam. Caya heeft mij uitdrukkelijk gevraagd om dat te delen, ook in de sociale media. Waarom? “Omdat het mooi is voor de kinderen later” én…”omdat iedereen moet weten dat het dus mogelijk is om je als gezin te laten begeleiden in deze bizarre én bijzondere periode”… antwoordt Caya als ik het haar vraag.
Lees nu schrijfsel 3 Moet ik nog wat doen om goed dood te kunnen gaan Karen?
_________________________________________________________________________
Schrijfsel 3 – November 2019
Je bespreekt alle fasen. Je benoemt de mogelijkheden en – zo nu en dan – ook de onmogelijkheden. Je hebt het over afscheid nemen, waar je wilt gaan overlijden en regelt een euthanasieverklaring. Het ligt allemaal klaar, naast de herinneringsdozen gevuld, boordevol gevuld met liefde en herinneringen, de meesten niet tastbaar, maar opgesloten in alle momenten met een gouden randje zoals die er – gelukkig – nog heel veel waren de afgelopen weken.
Je hebt inderdaad – zoals ik al eerder schreef – de tijd van je leven Caya, en ik doe met heel veel liefde, respect én verdriet een stapje terug. Jij bent inmiddels – totaal tegen de verwachtingen in – gaan wonen in het hospice. Want zo ervaar je dat en zo ben je daar ook naartoe verhuisd. Compleet met busje, scootmobiel en rollator want “hoezo ga ik op mijn rug liggen tot ik doodga?”. Dan ben je niet van plan, je wilt er nog uit, nog weer terug naar huis zo af en toe en veel bezoek ontvangen. En ja, ook nog wel even naar het winkelcentrum. Je bent er nog geen twee weken en je hebt het allemaal al gedaan. Je hebt een overvolle agenda en daar waar mogelijk nut je ieder moment uit om er nog te zijn. En jij bent er op het moment dat je verbinding legt met mensen van wie je houdt. En dus zijn die mensen veel bij je gelukkig.
Ik kwam bij je op een avond en je zat in de woonkamer, opgetogen en blij dat je de controle van het runnen van een huishouden kon overgeven aan de geweldige verpleging en vrijwilligers van het hospice waar je zo liefdevol verzorgd en verwend wordt. Je had nog een paar vragen voor me zei je, de belangrijkste stelde je me met grote vragende ogen: “Moet ik nog wat doen om goed dood te gaan Karen?”
Ik merkte dat mijn adem even stokte en we raakten – zoals altijd – in een bijzonder, emotioneel maar bovenal tot op het bot eerlijk gesprek. De conclusie was dat je het gevoel had alles te hebben gedaan en je vertrouwt op het fenomeen dat lichaam en geest zich aan elkaar zouden aan passen op het moment dat je je laatste reis aangaat straks. Op weg naar …. Toen ik weg wilde gaan vroeg je me nog even te blijven. Dat deed ik en nog geen 5 minuten later vloog ik naar jouw kamer om een spuugbak te halen…de bittere waarheid breekt door alle plannen heen…. Vanaf die dag volg ik jou en jouw kinderen op afstand via telefoon en WhatsApp. Het afscheid nadert. “Ik haal de kerst niet meer…” Gisteren kreeg ik een appje van jouw nog zo jonge schoondochter waardoor ik denk dat het wachten op de aanpassing van lichaam en geest voorbij is.
“Hai Karen,
Het is nog hetzelfde met Caya! Ze is erg moe! Heel moe en leeg zei ze. We zijn er net nog even geweest, ze zegt steeds hoeveel ze van ons houdt en hoe dankbaar ze is❤? en is erg emotioneel. Ze heeft kleinzoon Bas net ook verteld dat ze heel veel van hem houdt en dat altijd blijft doen – ze hebben hierna heel hard gehuild samen – pff heftig! Ze heeft ook gedroomd dat Jeroen – een zwager van haar die is overleden aan kanker – haar kwam halen en zei: “Het is goed zo meisje kom maar”… en …haar ouders waren er ook?. Haar misselijkheid lijkt steeds minder te worden dus misschien dat de darmen toch weer iets gaan werken wie weet, kan ze tenminste nog iets eten misschien. Haar broers en zussen zijn vandaag geweest waar ze goede gesprekken mee heeft gehad en alles uitgepraat enzo❤ Een heftige dag weer!!!”
Ik mag je dinsdag bezoeken. De laatste keer? Niemand weet het en dat is maar goed ook, je blijft ons verbazen in deze laatste fase. De ene dag denken we in dagen, de volgende in weken… Ik ben een dankbaar mens dat ik zo dichtbij mocht en mag komen en daarnaast onvoorstelbaar verdrietig dat we het nu niet meer kunnen hebben over doodgaan, maar jij er middenin zit. En ik ben – rouwdoula of niet – als mens met je verbonden en heb er even geen woorden voor. Ik mocht bijna 1,5 jaar met jou en jouw gezin meeleven – letterlijk en figuurlijk – en dat kan niet zonder hechting. Niet zonder hele bittere tranen… Onze wegen gaan zich scheiden en ik voel de eenzaamheid die een scheiding met zich meebrengt maar ben ook zo intens blij dat jij mooie dromen hebt lieve Caya.