Geland als adelaar of vlieg?”
Artikel van journalist Bert Janssen uit Dagblad Tubantia van 5 mei 2018.
Een week voor hij sterft, gaat Ronnie parasailen in Bruinehaar. Hij kan nog net trouwen met Petra. Zij gelooft in reïncarnatie. Komt hij terug als adelaar of als vlieg?
Drie maanden geleden valt de actieve Tukker op zijn zij. Knagende pijn gaat maar niet over. Als Ronnie blijft hoesten, wordt griep vermoed. Maar koorts heeft hij niet en als hij plat ligt, stopt het gekuch. Uiteindelijk volgt een fatale diagnose: terminale longkanker. Op de rand van het ziekenhuisbed kunnen Petra en hij nog net trouwen. ‘The eagle has landed’, staat in de rouwadvertentie.
Ronnie Gerardus wordt geboren als tweede zoon in het gezin Ten Dam in Rijssen, anderhalf jaar na Coen. Hij is actief, soms driftig en ietwat gezet. Als hij waterpokken krijgt, geeft moeder aardbeien de schuld, voor de grap. Ronnie eet daarna nooit meer aardbeien.De jongens zijn waterratten. In de tuin wordt een eigen ‘zwembad’ gebouwd, van een dekkleed. De hele buurt geniet mee. Zoals noabers ook ‘genieten’ als de Ten Dam-broertjes met een afstandbediening van buiten hun tv’s ontregelen.
Regelmatig bevaart het gezin de Friese meren. De knapen kopen een zeilbootje en varen onvoorbereid uit. Bijna moeten ze bakzeil halen, letterlijk. Coen: „Ronnie zocht altijd het randje op en wilde alles uit het leven halen.” Ronnie zocht altijd het randje op en wilde alles uit het leven halen
Vanaf z’n 12de denkt Ronnie dat hij niet ouder dan 38 jaar wordt. Wellicht kickt hij daarom op snelheid en risico’s. Zijn opgevoerde brommer spuit naar 70 kilometer. Als hij eraf smakt en een sleutelbeen breekt, geeft hij geen krimp. Op de surfplank, die hij van zijn vader ‘inpikt’, scheert hij het liefst in volle vaart over woelig water.
Ronnie keept goed, FC Twente scout hem. Maar het keurslijf van een topsporter is voor hem te krap. Hij is een gezelligheidsdier. Hij houdt meer van de derde helft en van ‘polsgymnastiek’, pilsjes hijsend.
Hij gaat stappen, met Coen en kameraden, naar discotheek Lucky, in Rijssen. „Een beetje zuipen, een beetje lachen”, beschrijft makker Mike Hek hun stapleven. De vriendschap verwatert, tot hij Ronnie terugziet bij diens haperende auto. De hulp wordt met biertjes natgemaakt.vHun achtergronden verschillen. Mike is beginnend docent, Ronnie de rechterhand van zijn vader, in het hout. De vrienden delen passie voor heavy metal. Ronnie kickt op Iron Maiden en Saxon. Ze bezoeken concerten, ook van deze Britse hardrockers. „Brekken en dansen, op zijn manier.”
Zowat 25 jaar geleden begint Ronnie in de Houthal op Bedrijvenpark Twente, Almelo-Noord. Onder zijn werkhok hangt het portret met de lijfspreuk van natuurkundige Albert Einstein: ‘Anyone who has never made a mistake, has never tried anything new’. Foutloos blijf je alleen als je nooit wat nieuws probeert. Eronder staan geavanceerde zaag- en freesmachines, die Ronnie tot in de perfectie beheerst. Hij volgt Einsteins filosofie, in alles. Hij gaat geen uitdaging uit de weg. Hij was kritisch op zichzelf, op zijn personeel en leveranciers.
Laatstelijk dubt hij over de snelheid van de wereld en de zin van het bestaan. Hij betwijfelt of hij de hardheid van de branche bijhoudt. Hek: „Hij was kritisch op zichzelf, op zijn personeel en leveranciers.” Ronnie wil de wereld ontdekken, uitwaaien met Petra. Tot dan maakt hij de ‘kop’ leeg met de Xbox, naast zijn geliefde op de bank. Per camper karren ze naar het ideale water met de ideale wind om te kitesurfen. Hij scheurt op de motor of zweet in de sportschool.
Tot verpletterend ‘nieuws’ volgt: hij is ten dode opgeschreven. Hij weigert chemokuren. In de vijf etmalen die resten, volgen emotionele gesprekken. Ronnie ten Damme en Petra Scholing, moeder van twee zoons, geven elkaar het jawoord in het ziekenhuis. Twee dagen na zijn dood worden aanvullende, alternatieve trouwfoto’s geschoten; hun handen met fonkelnieuwe trouwringen.
Uitvaartleidster Karen Hof en haar team bouwen de Houthal om tot een sfeervolle herdenkingsruimte, met bar en tafels. Tussen opgetaste pallets, planken en platen rust de open kist met Ronnie op een transportbak. Bij de entree van dit houtrouwcentrum staat zijn rode Honda Shadow naast de Fanatic-surfplank. Tussen zaagmachines branden kaarsen.
The eagle has landed
Hier vieren achthonderd belangstellenden Ronnies leven, op een avond met bier, wijn en snacks. Een select gezelschap neemt een dag later afscheid. Als bij de aftrap Love me tender’van Elvis klinkt, zingt Petra mee. Het ontroert. Karen Hof opent de ceremonie, waarin niet alles over Ronnies leven wordt benoemd of uitgesproken. Zij citeert een geliefde hardrocksong van Saxon: ‘The eagle has landed.’ De adelaar komt thuis. „Hij wilde niet meer wakker worden.”
Petra gelooft in reïncarnatie, daar is Ronnie te nuchter voor. Als ze praten over terugkeer op aarde, bijvoorbeeld als dier, vraagt zij om een teken. Ze waarschuwt hem: ‘Kom niet terug als strontvlieg, dan kan ik je doodslaan’. In de drukkerij checkt de uitvaartleidster gewoontegetrouw de uitnodigingen. Als Karen willekeurig een kaart uit de stapel trekt, met een surfende Ronnie op de cover, zit er een minuscuul vliegje op de tekst… Hof: „Dat is me nog nooit gebeurd.”
In de auto, op weg naar de hardste hardrockfestivals, heeft Ronnie meegebruld met Rio, de megahit van Maywood. De songtekst van de zusjes Alice en Caren krijgt bijna profetische betekenis: ‘Saying goodbye to friends’, schalt door de Houthal.
Verdrietige naasten krijgen amper een broodje naar binnen. Vader Gerrit (75) zegt het verstand op nul te zetten, het familiebedrijf moet verder. Coen (47), de oudste zoon, werkt net als timmerman bij woningstichting Domijn. De genodigden proosten staande. Als Petra een glas bier naast de kist zet, zit er een vlieg op Ronnies hand. Hij blijft zitten.
Ronnie ten Dam is op 25 februari 1972 in Rijssen geboren en overlijdt op 28 april 2018 in Almelo.