De ‘corona-sticker’ eraf halen…

Ja dat is makkelijk”, zul je denken als je deze titel leest en te maken hebt met iemand in je eigen kring die besmet is met of – erger nog – overleden is aan hét virus…Natuurlijk is dat vreselijk en kun je je niet voorstellen dat, wanneer je in die situatie zit, je het er niet voortdurend over zult hebben… De vraag is of dat goed doet. Ik heb vorige week een familie begeleid die- met drie hoogopgeleide dochters in de zorg – te maken had met een overlijden door Corona. En dat is vreselijk, afschuwelijk en werkelijk onmenselijk. Hieronder hun verhaal.

Zowel ‘pap’ als ‘mam’, beide vitale ouderen, waren besmet en daardoor het ouderlijke huis een ‘no-go-area’ voor iedereen die zorg wilde verlenen. Alle ‘reddertjes’ van de familie stonden met lege handen achter het glas, kinderen en kleinkinderen die niets anders konden én mochten dan van achter hetzelfde glas toezien dat beiden zo ziek waren. Saturatie-waarden en hoogte van de koorts werden door het glas gecommuniceerd en het enige ‘contact’ wat mogelijk was, was het oogcontact en natuurlijk de vele handen die door elkaar gescheiden moesten blijven door een paar centimeter dik en koud glas. Dit verhaal speelt zich af in een tijdsbestek van 14 dagen waarin uiteindelijk ‘pap’ werd opgenomen op de IC  – kort nadat hij door een ambulanceverpleegkundige nog thuis werd gehouden met als rede “u bent klinisch nog te goed mijnheer”- en ‘mam’ niet lang daarna ook met een ambulance naar het ziekenhuis ging…te ziek om thuis te blijven. 

Als je dat moet ‘aanzien’ zonder te kunnen handelen is vreselijk, de onmacht maakt dat je dwars door alle ‘maatregelen’ heen wilt gaan en onbeschermd een ‘besmet’ huis wilt binnenstromen. Maar dat doe je natuurlijk niet, of wel? Natuurlijk begrijp je de reden en wil je niet nog meer ellende veroorzaken door anderen, je eigen gezinsleden bijvoorbeeld te besmetten waardoor de ramp nog groter zou worden en toch blijf je het gevoel hebben te moeten handelen…Onmenselijk en onnatuurlijk…het is vergelijkbaar met een kind op straat zien lopen die de naderende auto niet ziet aankomen…en dan van jezelf vragen niet te handelen. Zo heb ik het begrepen van de drie dochters van dit gezin die alle drie op hun eigen manier enorm geraakt zijn door alle gebeurtenissen voorafgaand aan het overlijden van hun ‘pap’. Dat ‘mam’ gelukkig weer gezond in hun midden is maakt hen intens dankbaar maar toch….

Dit is maar een klein deel van alle hectiek, paniek, onmacht, woede en frustratie die op dit moment in de gezinnen die te maken hebben met Corona afspeelt. Toen ik kort na het overlijden van ‘pap’ bij dit gezin aanschoof kwam ik in een orkaan van verdriet, pijn en vermoeidheid terecht waar zij in dreigden te verdrinken. Hoe hiermee om te gaan? Hoe dan nu verder? En een afscheid organiseren van iemand waarvan je nauwelijks goed afscheid hebt kunnen nemen omdat je er simpelweg niet bij mocht zijn? Het enige wat ze wel wisten is dat ze mij wilden bellen, wat ze eerder die dag deden en daarmee hield het op.

Nadat ik lang luisterde naar alle ervaringen van de afgelopen dagen, stelde ik voor een verbodsbord te maken – waarmee we wilden verbieden om over Corona te praten – en die bij de deur te hangen. Het werd stil en 8 betraande ogen keken me aan. Verbieden? Hoe dan? Het ging al weken over niets anders en dan nu het er niet meer over hebben??? Precies dát was mijn bedoeling, we zouden het over ‘pap’, ’mam’, de kinderen, kleinkinderen en alles en iedereen hebben maar niet meer over hét virus…

‘Pap’ was bijna het virus gewórden en dat wilde ik voorkomen. ‘Pap’ was een geweldige echtgenoot, vader, schoonvader en opa en er waren zoveel verhalen te vertellen die troost konden bieden… Gek genoeg was het alsof er iets van hen afviel. Het mocht weer over ‘pap’ gaan …dus spreken we af het woord corona buiten de deur te houden. Gelukkig bleken ze ook nog net een restje drijfvermogen te hebben om zich te realiseren dat we reddingsboeien konden gaan bedenken. Het eerste wat duidelijk werd is dat ‘pap’ zo snel mogelijk thuis moest komen, om nog rustig afscheid te kunnen nemen, om hem te omringen met tekeningen van de kleinkinderen, ballonnen en bloemen, om heel langzaam te beseffen dat het echt waar is…om alle vormen van liefde voor hem te kunnen delen… En dus kwam hij zo snel mogelijk terug naar huis, verzorgden en kleden we hem met elkaar in beschermde kleding en werd hij in zijn eigen werkplaats – hij was automonteur – tussen de banden en zijn gereedschap opgebaard. Dat voelde voor iedereen goed, kinderen en kleinkinderen liepen in en uit, er speelde een radio en de deksel van de kist stond buiten op twee schragen met stiften om iedereen die dat wilde een kans te geven op een laatste groet….

Het gaf rust, ruimte en tijd om afscheid te nemen. Niet in groten getale maar zoals het eigenlijk altijd wel zou mogen gaan. Op vaste tijden aan het einde van de middag zat ‘mam’ in een zonovergoten tuin op een bankje samen met 1 van de dochters en kwamen er mensen – vaak tweetallen – die afscheid namen van ‘pap’ en ‘mam’ op allerlei verschillende manieren condoleerden, natuurlijk zonder fysiek contact. En dat was intens, een oogcontact of een mooi gebaar rondom het hart maakt dan zoveel indruk….

En zo ontstond heling, de paniek en de angst die er was toen ik voor de eerste keer binnenliep ebde weg en op de dag van het afscheid was ‘het virus’ al lang geen onderwerp van gesprek meer. Het ging over ‘pap’, de mooie herinneringen aan hem en natuurlijk het verdriet om zijn overlijden…eigenlijk over hele ‘normale’ zaken in deze helemaal niet normale situatie. En dat doet goed, dan gaat het over de essentie naar mijn mening.

De dag van het afscheid begon met een prachtige erehaag vol met wapperende witte ballonnen waardoor we met de rouwauto met daarachter het gezin naar het dorpsplein liepen. Daar stonden voor de kerk stil voor een eerbetoon in de vorm van een ‘geblazen’ laatste groet van ‘de jagersgroep’ waar ‘pap’ jarenlang onderdeel van was. Daarna vervolgden we onze weg voor een afscheid in kleine kring – de bekenden 30 mensen – fysiek aanwezig en alle andere mensen op afstand betrokken middels een livestream die we hadden opgebouwd vanaf Landgoed Hof te Boekelo waar we dit afscheid organiseerden.

Het werd een afscheid compleet gedragen door de kinderen en kleinkinderen met mooie verhalen, live-muziek, prachtige foto’s …natuurlijk met tranen maar vooral ook met een forse lach zo af en toe. Toen het afgesloten werd met een toost op zijn leven en iedereen een witbiertje kreeg waarvan alle doppen op de kist gelegd werden was voor mij het cirkeltje rond en mijn missie in deze geslaagd….corona was hier buiten de deur gezet en gebleven!

Tot slot nog even iets over Landgoed Hof te Boekelo….bij aankomst daar scheen de zon volop en wederom zag ik wat deze locatie met mensen in diep verdriet doet…de beleving van een locatie zoals deze is iedere keer weer bijzonder, ik zie mensen ontspannen, kinderen gaan rennen en mensen met elkaar verbinden op een manier die ik in de wat meer formelere settingen, zoals een crematorium of kerk zelden zie. Er is immers tijd, ruimte en vrijheid om het ‘programma’ naar jouw wens in te vullen. Wil je eerst even met elkaar samenzijn zodat iedereen elkaar even heeft kunnen spreken voordat het wat formele deel begint? Dat kan…Wil je graag dat alles buiten georganiseerd wordt bij goed weer? Natuurlijk, dan doen we dat. Wil je een klein gezelschap uitnodigen en de rest van heel dichtbij betrekken door het afscheid te streamen? Geen punt. Kortom deze locatie – en zo zijn er gelukkig meer – maakt dat afscheid nemen gaat over afscheid nemen op jouw manier en niet over protocollen – al dan niet door het RIVM opgesteld. 

Voor mij was dat al vanaf dag 1 dat ik dit prachtige bedrijf heb opgericht de bedoeling en niet voor niets is mijn credo “niet zoals het hoort, maar zoals jij het wilt”, ook in corona-tijd.

(Foto’s in overleg met de familie gedeeld)[/tagline_box][/one_full]