Ik word gebeld door een zoon van een mevrouw die in de laatste fase van haar leven is aangekomen. Haar zoon vertelt mij niet persoonlijk te kennen maar het feit dat ik ook in Boekelo woon en hij zo het één en ander van me in de media heeft gelezen maakt dat hij me vraagt hem en zijn broers en zussen te helpen met de organisatie van de uitvaart die er nu snel aankomt. Natuurlijk wil ik dat. We maken een afspraak om elkaar te ontmoeten in het hospice waar ze nu zijn.

Omringd door (bijna) al haar 13 kinderen ligt mevrouw rustig te wachten tot ze over mag gaan. Ze bevindt zich in een stadium tussen waken en ‘slapen’. Een enkele keer is ze nog helder en vraagt bijna verwonderd “ohhh ben ik hier nog?” Niet bang voor de dood en uitziend naar wat er nu snel zou gaat komen voelt ze zich dankbaar voor zoveel zorg en aandacht van haar kinderen en kleinkinderen en alle goede zorg van de lieve mensen in het hospice. Dat is wat de kinderen mij vertellen kort nadat ik aan tafel schuif in de huiskamer van het hospice waar ik inmiddels ben. “Ze is de allerliefst moeder, en zo mogelijk een nóg lievere oma” en woorden van die strekking hoor ik eigenlijk van ieder kind in een andere context.

En tja, als je 13 kinderen en 54 kleinkinderen hebt is 1 ding duidelijk, je bent geboren voor het moederschap. Ik krijg mooie verhalen en anekdotes te horen en daardoor een mooi beeld van een bijzondere vrouw, haar leven, haar familie, gezin en (klein)kinderen. Met name de kleinkinderen zijn belangrijk, zo belangrijk dat ze van ieder kleinkinderen precies weet wanneer het jarig is en waar het naar school gaat, sport of werkt. Bijzonder….

Ook bijzonder is het moment waarop we dit gesprek voeren, zo kort voor overlijden bespreken we heel ontspannen de plannen die de kinderen gedurende de dagen van samenzijn rondom hun moeder al met elkaar hebben besproken voor de uitvaart van hun zo geliefde moeder.

“We gaan het goed doen”…zegt de zoon die me belde.

De kinderen  spreken uit het afscheid van hun moeder met de hele familie te willen beleven èn alle mensen die daarbij aanwezig willen zijn. Het gastvrije, altijd welkome gevoel wat hun moeder werkelijk iedereen wist te geven, is de onderliggende gedachte. We nemen door wat er al is bedacht een paar uur later loop ik met een bijzonder gevoel het hospice uit. Dit wordt een prachtige uitvaart met als thema ‘vier het leven’. Ondanks de voorspelling dat oma die nacht zou gaan overlijden, gebeurt dat pas 24 uur later en voor iedereen is het fijn dat ze ‘overgegaan’ is. Het is goed zo…

Nadat ze gekleed is door twee van haar dochters gaat ze vanuit het hospice terug naar haar eigen appartement in een zorginstelling. Ik zorg daar voor een zogenaamde ‘thuisopbaring’, de benodigde apparatuur daarvoor had ik al meegenomen. In het eerste gesprek hadden we alle mogelijkheden doorgenomen waar iemand opgebaard zou kunnen worden en hoe mooi is het om iemand in eigen omgeving op te baren? We maken de kamer mooi met bloemen en kaarsen, zetten een zacht muziekje aan en ieder gezin neemt tijd om samen te zijn rondom (o)ma.

Het afscheid duurt twee dagen, we beginnen met een familiebrunch en een condoleance waarbij iedereen tijd heeft om met elkaar herinneringen op te halen onder het genot van koffie, fruit en ijs (omdat oma ook zó gastvrij is én de hele familie gek op ijs is) sluit de eerste dag. De volgende ochtend is het moment daar dat we de kist voor de allerlaatste keer sluiten … Ik nodig alle kleinkinderen en kinderen rondom de kist en al snel richt ik me alleen op de kleinkinderen die de afgelopen dagen door de open opstelling van oma in een geopende kist geen enkele angst kennen voor oma, die volgens een kleindochter nu wel “heel dood” is… We dekken oma toe onder een deken van tekeningen en knutselwerkjes die als een tentoonstelling om o(ma) heen lagen, twee kleinzonen nemen oma’s bril van haar gezicht en zeggen tegen elkaar “oma hoeft nu niet meer te kijken met de ogen dicht”… Dat lijkt me een goede conclusie.

Tijdens de uitvaartdienst wisselen kerkelijke invulling, persoonlijke verhalen en door de kleinkinderen gemaakte filmpjes en foto’s elkaar af. De nadruk ligt op dankbaar zijn voor wat er allemaal wél was….het leven van (o)ma wordt gevierd en dat is wat het in mijn ogen zo bijzonder maakt, niet kijken naar wat er allemaal niét meer zal komen maar vooral naar alles wat er wél was… Ik loop door de erehaag en 80 rozen bedekken de kist, we rijden naar de begraafplaats waar het even heel triest toeven is met ijzige regen en kou…en toch klaagt niemand, het is zoals het is.

Als allerlaatste groet vinden 80 ballonnen hun weg naar de hemel waarbij alle kleinkinderen “dag lieve oma” uitspreken…oma heeft haar bestemming bereikt. Ik rij met een vol hart, betraande ogen en een vermoeid lijf terug naar huis.

Morgen mag ik een ander afscheid in een kleine huiskamer gaan begeleiden met ‘koffie&lekkers’ om opa’s kist, waarbij we dia’s op een echte oude diaprojector gaan bekijken naar mooie verhalen gaan luisteren. Later brengen we opa naar het crematorium en zullen mooie muziek draaien bij de invoer in de oven….waarom? Omdat dat de wens is ….

In mijn ogen bestaat er niet 1 manier van ‘uitvaren’. De enige manier is jouw manier en juist de grote verschillen in uitvaarten waarvoor ik gevraagd word, maakt dat ik nog iedere dag blij ben met de keuze voor dit vak…