Het is een week of drie voor de uiteindelijke overlijdensdatum van haar geliefde man, maatje en vooral beste vriend als ik gebeld wordt, zo aan het einde van de middag. Haar hoofd is vol, haar handen druk en haar hart stroomt over…het is moeilijk om elke dag je geliefde een beetje minder zichzelf en meer afhankelijk te zien worden. Het is lastig te weten dat de dood nu niet jouw deur voorbij zal gaan, dat het jou en de jouwen zo enorm zal raken, ook al weet je al een tijdje dat dit gaat gebeuren. Zoiets als ‘vooraf rouwen’ blijkt toch moeilijker in de praktijk…welke praktijk? Ze wil een gesprek en liefst vandaag nog.

Een kleine 24 uur later schuif ik aan tafel bij haar, haar zus en schoondochter. Ze wil ‘rust’ vinden waar ze al lang naar op zoek is. Rust in het proces wat al langer in haar hoofd ruimte inneemt, eigenlijk te veel ruimte. Want hoe moeilijk en bijna onmogelijk is het om het afscheid, de uitvaart, van degene die jou het allerliefst is te bedenken. Het uitspreken van wensen en gedachten maken het ineens héél erg waar en echt, je kunt het niet meer ontkennen en weet dat na deze stap ook de volgende op weg naar het definitieve afscheid zal volgen.

Ze spreekt helder, doordacht en liefdevol. Het afscheid zal ‘groots’ zijn, niet in pracht en praal maar wel in aandacht en zorg. Voor haar geliefde man maar ook zeker voor de kinderen, kleinkinderen, en alle, echt alle lieve mensen om hen heen en dat zijn er veel, erg veel…een kerk en een sportzaal vol om precies te zijn. En nee, er kan niet met manlief zelf overlegd worden, hij is niet in staat zijn eigen afscheid te bespreken en dat wordt door iedereen uiteraard gerespecteerd. Of ik dat kan en wil? Veel eigen invulling en organisatie? Ja natuurlijk , beter op mijn plek dan hier kan ik niet zitten.

“Hij is een levensgenieter”, natuurlijk spreekt ze in de tegenwoordige tijd, hij zit slechts 1 verdieping boven ons… Hij leeft nog steeds, heeft intens geleefd en zal zeker door alle dingen die hij heeft gedaan doorleven in alles wat ons omringt.

Zus en schoondochter vertellen ronduit over de man die zo zijn best heeft gedaan een flinke hartaanval te overleven en de draad weer op te pakken na een motorongeluk van de oudste zoon dat hij gelukkig overleefd heeft. De man heeft lol in het leven, is beretrots op zijn kleinkinderen en is daarnaast als een vader voor de jonge bemensing van zijn grote horecaonderneming. Het leven is goed…totdat hij nog maar 9 maanden geleden te horen krijgt dat hij een ongeneselijke vorm van kanker heeft. Die slag komt hij niet meer te boven en om die reden overlijdt hij uiteindelijk 3 weken na dit eerste gesprek.

De rouwkaart mocht anders, “géén zwarte rand erom alsjeblieft”…de advertentie werd door alle volgadvertenties paginagroot en mocht in kleur, ook zonder donkere rand want hij wilde vooral de herinnering achterlaten dat hij zo intens genoten had van leven!

De kerk, het eigen bedrijf en de sportzaal werden geveegd, gesopt en de diverse vriendengroepen bieden me hulp aan om dit grote afscheid goed te kunnen organiseren. Alleen kun je dit natuurlijk nooit realiseren dus ik was erg blij dat we dit alles samen konden dragen. Ik kreeg daardoor snel het overzicht en de rust om te gaan inventariseren wie de man was waar met zoveel verdriet afscheid van werd genomen.

Ik kwam er al snel achter dat hij een soort ‘padre familias’ was voor velen en het gezellige huis voor hen voelde als ‘een herberg voor diegenen die gestruikeld of gevallen zijn’… Er was een luisterend en vooral niet oordelend oor. Wat een rijkdom aan vriendschappen!

Maar er is slechts 1 relatie die boven alles uit torent en dat is die met de 6-jarige kleinzoon. Hij is degene die het leven, vooral ook in de allerlaatste fase, kleur gaf. Ze waren 4 handen op 1 buik en toen opa dood was kwam er slechts 1 vraag van kleinzoon: “wie moet mij nou nog dingen leren?”, want van opa leerde hij over de natuur, de jacht en de dieren….

De invulling van de herinneringsbijeenkomst mocht persoonlijk, wel in de kerk maar met slechts een klein kerkelijke ritueel, het ophangen van het gedachteniskruisje in de Mariakapel. Gelukkig kom ik steeds vaker in kerken waar de samenwerking heel erg fijn is wat maakt dat we met elkaar steeds weer een unieke invulling kunnen geven aan een afscheid. En dat is wat telt…je kunt het immers maar 1 keer doen!

De moderne kerk was 10 graden warmer in aanzicht en beleving nadat mijn collega Ineke deze had aangekleed met tientallen kaarsen, windlichten, bergen hortensia’s en honderden waxinelichtjes…ook de vuurkorven en fakkels buiten maakten dat er ondanks de straffe kou een ‘warm’ welkom was toen ik met de familie bij de kerk aankwam.

Ik open met mijn welkomstwoord waarbij ook de mensen welkom geheten worden in de nabij gelegen sportzaal waarmee we middels een livestream zijn verbonden. Na mijn verhaal speelt het damesdweilorkest een mooi nummer met betraande gezichten en de toon is letterlijk gezet, warm, persoonlijk en helemaal ‘hem’….

Direct hierna steekt de familie eigen kaarsen aan en lees ik, op verzoek van kleinzoon, zijn gedichtje ‘de vlinder’ voor wat hij voor opa heeft gemaakt. De vlinder met daarop het gedichtje heeft dagen bij opa in de kist gelegen en ik moet het gedichtje nadat ik het heb voorgelezen natuurlijk weer op de kist terugleggen van kleinzoon. Natuurlijk doe ik dat.

Voor mijn allerliefste opa,

Mijn vlinder vliegt dartelend rond
Plotseling zit hij op de grond
Hij kijkt naar boven en ziet de zon
Hij fladdert omhoog zoals hij begon
Lieve vlinder, wil je mijn opa laten weten
Dat ik opa echt nooit zal vergeten?

En dan…vlak nadat ik de vlinder op de kist heb gelegd komt er uit 1 van de vele bloemstukken een vlinder en die vliegt omhoog de kerk in…… hoe bijzonder is dat!

Er zijn mensen die mij een compliment gaven over het zo strak georganiseerde moment waarop ik de vlinder kon laten wegvliegen…
Gelukkig hoefde ik niet te bedanken voor dit compliment, gelukkig komen er tijdens bijna ieder afscheid dit soort ‘toevalligheden’ voorbij…en niet omdat ik het zo geregeld heb, niet omdat we het zo willen zien, nee, want bijna iedereen die in de kerk zat had het erover, de vlinder is er echt geweest en is nu waarschijnlijk waar hij zou moeten zijn, bij opa, om te vertellen dat hij nooit vergeten zal worden.