Cremeren  | hoe doen we dat  in Nederland?

Even wat feitjes: er overlijden ruim 150.000 mensen per jaar en daarvan wordt ruim 65% gecremeerd. Pas vanaf 2003 wordt er meer overledenen gecremeerd dan begraven. Ontkerkelijking, je partner of kinderen niet willen belasten met grafonderhoud en het ontstaan van natuurbegraafplaatsen zijn hier de achterliggende reden van. Nederland heeft inmiddels meer dan 90 crematoria. In Twente werk ik graag samen met de collega’s van Crematoria Twente die inmiddels 4 vestigingen hebben te weten Usselo, Borne, Oldenzaal en Almelo.

Wettelijke eisen
We hebben in Nederland de zogenaamde Wet op de lijkbezorging – hopelijk wordt deze binnenkort omgedoopt tot Uitvaartwet –  die zegt dat een overledene tussen minimaal 36 uur en maximaal zes werkdagen na het overlijden ‘bezorgd’ (gecremeerd of begraven) moet worden. Uitzonderingen kunnen gemaakt worden bijvoorbeeld als er familie in het buitenland zit die niet op tijd aanwezig kan zijn. Heel soms wordt de periode verkort omdat er sprake is van een te beschadigd lichaam of een besmettelijke ziekte. Ik moet als uitvaartondernemer daar toestemming voor vragen bij officier van justitie (verkorting) of bij de gemeente waarin de persoon overleden is (verlenging).

Kosten
Simpel gezegd kost een crematie in een crematorium in Twente gemiddeld rond de  € 1.800, -. Daarvoor mag je gebruik maken van een familiekamer (ontvangst directe familie), de ontvangstruimte voor de genodigden, de aula (waar het afscheid plaatsvindt) en tot slot de gastenkamer voor de bekende koffie en is er een aardige gastheer of gastvrouw die ons als gezelschap ontvangt en ontzorgt.

Formaliteiten
Als de rouwauto aankomt bij het crematorium zal een gastheer/vrouw die ons staat op te wachten mij om twee documenten vragen die door zowel de opdrachtgever ( lees partner/familie) als door mijzelf getekend moeten zijn. Dat is een registratieformulier (formulier waarop alle gegevens van de overledene, de opdrachtgever en de wensen rondom de plechtigheid staan) én het verlof tot cremeren (de gemeentelijke toestemming om te mogen cremeren). Beide documenten worden streng gecontroleerd op de namen en het nummer van het document en van de kist. Als er iets ontbreekt of foutief vermeld is zal er niet gecremeerd worden. Het is dus aan mij om hier geen fouten in te maken.

De crematie
Soms hoor ik iemand zeggen “de crematie is om drie uur”.  Meestal wordt er dan bedoeld dat de afscheidsbijeenkomst ( of crematieplechtigheid) om die tijd begint. Maar wat gebeurt er eigenlijk als de overledene na de plechtigheid naar de ovenruimte wordt gebracht en de crematie gestart wordt? Als er familie met me meegaan naar de ovenruimte (ik ga uit oogpunt van mijn verantwoordelijkheid zelf altijd mee) zal de gastheer/vrouw die ons begeleidt ons heel rustig vertellen hoe een en ander in zijn werk gaat. Er is alle tijd om vragen te stellen. Eerst wordt en nog een keer de controle uitgevoerd die ook bij aankomst plaatsvond. Dan worden eventueel aanwezige plastic of metalen handvatten van de kist verwijderd. Vervolgens wordt er een vuurvast crematiesteentje op de kist geplakt met daarop een uniek nummer wat gekoppeld is aan de overledene. Als er familie mee is gekomen zal hen sterkte gewenst worden en zal de kist bij een temperatuur tussen de 800°C en 1100°C in de oven ingevoerd worden. Bij de meeste crematieovens verloopt het proces automatisch. Het cremeren duurt – afhankelijk van het soort oven ,de omvang van het lichaam en het soort kist –  tussen de 55 en 90 minuten.

Wat gebeurt er na het cremeren van het lichaam?
Gouden tanden, heupen en sieraden. Wat gebeurt daarmee?
Aan de achterkant van de crematieoven wordt de as opgevangen in een zogenaamde aspan (opvanglade) en worden eerst (edel)metaalresten verwijderd. De (edel)metalen worden door het crematorium verzameld en verkocht. De opbrengst wordt gestort in het dr. C.J. Vaillant Fonds, genoemd naar de huisarts en medeoprichter van de ‘Vereeniging tot invoering der Lijkverbranding in Nederland’ in 1913 én de eerste mens die zich een half jaar later liet cremeren in het eerste geopende crematorium in Velsen bij de begraafplaats Westerveld. Het naar hem vernoemde fonds doneert jaarlijks rond € 300.000, – aan goede maatschappelijke doelen waaronder hospices, Villa Pardoes, MS Research en Stichting Lieve Engeltjes.

De as zonder genoemde (edel)metaalresten gaat in de ascremulator, een soort centrifuge waarin de asresten worden fijngemalen. Daarna gaat alles door een zeef en wordt in een asbus worden gedaan samen met het vuurvaste steentje en daarna hermetisch afgesloten. Op de deksel moet de naam en voorletter en het registratienummer staan (wettelijke verplichting).

Bloemen, wel of niet mee naar huis?
Zoals alles mag je dit helemaal zelf beslissen. Als het goed voelt om de bloemen mee te nemen dan moet je dat zeker doen. Het wordt altijd gevraagd aan mij als ik de gang van zaken met collega’s van het crematorium doorspreek maar soms weet je dat pas als het moment daar is. Ook goed, als ik maar weet wat jullie willen dan ga ik daarvoor zorgen. Mochten de bloemen achterblijven dan worden deze op één van de verschillende bloementafels buiten rondom het crematorium gelegd. Laatst wist iemand mij te vertellen dat ze ook weleens door het personeel van het crematorium mee naar huis werden genomen….dat is dus een mooi voorbeeld van een broodje-aap-verhaal.

Wanneer mag ik de as ophalen?
De wet zegt dat de asbus een maand na de crematie in het crematorium moet blijven. Dit is ontstaan om familie te beschermen tegen zichzelf in die zin dat er ‘bedenktijd’ en ‘overlegtijd’ ontstaat om te bepalen wat er met de as gaat gebeuren. Na precies een maand mag de as dus opgehaald worden door alleen de opdrachtgever. Mocht deze dat niet willen of kunnen kan er iemand anders gemachtigd worden om dit te doen. De as mag een half jaar gratis in het crematorium verblijven dus er is geen haast. Van deze termijn kan afgeweken worden als er bijvoorbeeld geloofsredenen zijn en daarvoor dient toestemming bij de officier van justitie in de plaats waar de persoon is overleden.

Vragen?
Hiermee eindigt mijn schrijfsel over de cremeren. Natuurlijk dwalen er nog tientallen feiten danwel fabels rond. Mocht je zekerheid willen hebben vraag het me gewoon, als ik het niet weet ga ik er wel achter komen voor je. Zoek gewoon ff contact, telefoon, mail of app, het kan allemaal!